Endüstri ve Örgüt Psikoloğu, en genel tanımıyla psikoloji biliminden aldığı uygulamaları çalışma hayatında uygulayan psikoloğa denmektedir. Psikoloji bilimi, insan ve hayvan davranışlarının zihinsel süreçlerini inceleyip, hedefleri arasında davranışları; tanımlama, açıklama, tahmin etme, kontrol etme yer almaktadır. Psikolojinin bir alt disiplini olarak Endüstri ve Örgüt Psikolojisi (ya da İş ve Örgüt Psikolojisi) ise insanın çalışma yerindeki davranışlarını inceleyen bir psikoloji alanıdır.
Endüstri ve Örgüt Psikoloğu çalışma alanları içerisinde çalışanın davranışlarını inceleyerek iyileştirme uygulamaları yapan psikoloğa denmektedir. Son zamanlarda ülkemizde psikoloji Lisans/Yüksek Lisans öğrencileri arasında çokça merak edilen bu disiplinle ilgili faaliyet gösteren endüstri/örgüt psikologları genelde şirketlerin insan kaynakları departmanlarında, kişi ve kurumlara verilen danışmanlık hizmetlerinde, reklam-pazarlama davranış analizlerinde, örgütsel kitle hareketi danışmanlıkları gibi yerlerde görev almaktadır.
Çalışma alanı olarak spektrumu oldukça geniş olan Endüstri ve Örgüt Psikoloğunun bir diğer çalışma gösterebileceği alan ise ilgili bölümlerde akademisyen olarak faaliyet göstermektir. Nitekim Endüstri ve Örgüt Psikologlarının %40’ı üniversitelerde ve yüksekokullarda istihdam etmektedir. (Khanna & Medsker, 2010; Medsker, Katkowski & Furr, 2005).
Endüstri ve Örgüt Psikoloğunun Çalışma Alanları
Endüstri ve Örgüt Psikoloğunun çalışma alanlarından bahsetmeden önce bu alanın hem bilim hem uygulama ile ilgili çalışmalar yürüttüğünü söylemek de fayda var. Yürütülen bilimsel amaç; çalışma davranışı hakkındaki bilgilerimizi ve anlayışımızı arttırmakta iken, uygulama konusundaki amaç ise çalışanların psikolojik refahını arttırmak için kullanılır.
Çalışma davranışlarının incelenmesi birden fazla disiplini bulunan iş birliğine dayalı bir girişimdir. Endüstri ve örgüt psikologları sadece çalışma davranışını inceleyen uzmanlar değillerdir; aynı zamanda araştırmalarını diğer disiplinlerin araştırmalarıyla birleştirirler. (Örnek: Sosyal Psikoloji, Aile Psikolojisi, Eğitim Psikolojisi, Gelişim Psikolojisi vs.)
Endüstri ve Örgüt Psikologları spektrumu geniş bir çalışma alanı hacmine sahiptir. Psikoloji bölümden mezun olup Endüstri ve Örgüt Psikolojisi (İş ve Örgüt Psikolojisi) alanında uzmanlık derecesine sahip olan psikologlar edindikleri bilimsel bilgileri çalışma alanlarında uygulamaktadırlar. Bu çalışma alanları İnsan kaynakları yönetimi, işe-alım süreçlerini yönetme, akademik alanlar, iş tanımları geliştirme, personel yetiştirme, tutum ve pazarlama araştırmaları yönetme, iş analizi yetiştirme ve geliştirme… olarak sıralanabilir.
Yazar: Cabir TOPO